Çocuk Kitaplarında Olmaması Gerekenler

İçerikte Olmaması Gerekenler

1) Çocuk kitapları, anayasaya, yasalara, milli eğitimin amaç ve ilkelerine ters düşmemelidir.         

2) Adalet kavramını görmezden gelmemeli, yasa, yönetmelik ve yönergelere uymayı gereksizmiş gibi göstermemelidir. 

3) Cinsiyete dayalı önyargı veya ayrımcılık yapılmamalıdır. Ayrı dünyaların insanı yetiştirmeyi hedefleyen içerikler birey ve toplum geleceğinin uyumunu tehlikeye sokacak en büyük tehdittir. 

4) Çocuk kitapları tutucu dogmalardan, önyargı ve koşullandırıcı anlatımdan uzak durmalıdır.

5) İnsanların eşit hak ve özgürlüklere sahip olduğu görmezden gelinmemeli, eşitsizlikçilik eleştirilmelidir. Herkesin ırk, dil, din ve mezhep ayrımı gözetilmeksizin yasalar karşısında eşit olduğu; hiç kimseye, aile veya zümreye ya da kuruluşa ayrıcalık tanınmayacağı önemle göz önüne alınmalıdır.

6) Yoksulluk, hastalık, öksüz-yetim kalma, üvey ana-baba gibi durumlar üstünden duygu sömürüsü yapılmamalıdır. Geçmişte üretilen bu tarz pek çok yazın örneği duygusal-ruhsal gelişim yönünden sakıncalı bulunmuş, yazanı amatör olarak tanımlanmıştır.

7) Teknoloji ve değişime direnmemeli, bilimkurguyu dışlamamalı, değişme yadsınıp yargılanmamalıdır. (Köyden şehre göçünce değişme gibi)

8) Önyargılardan ve politik yönlendirmelerden uzak durulmalıdır. Başka ulusların bayrağını yakan göstericiler, aşağılanan toplum kesimleri (örneğin köylüler, dilenciler, çingeneler vb); ensesi kalın, şiş göbekli sömürücü patronlar; cılız, çatık kaşlı, öfkeli emekçiler, grevler, ırkımızın ve dinimizin öteki ırk ve dinlerden üstünlüğü; bedevi kılıklı, kelle uçuran Müslümanlar, eli coplu çatık kaşlı kolluk güçleri gibi (polis, jandarma…)

9) Geleneksel masalların hiçbirinde olumsuz ve kötünün kazanmadığı akılda tutulmalıdır. Kahraman ya da iyi-olumlu duygu ve düşünceler yenilmemeli, kaybetmemelidir. Bu çocukların olumsuz hissetmelerine, güvensizlik duymalarına sebep olur. Çocukların yenilgiyi kolay kolay kabul etmedikleri unutulmamalıdır. 

10) Huzursuz, umutsuz, mutsuz aileler konu edinilmemelidir. Mutlu ailelerin konu edinilmesi ise (bu abartılmadan yapılmalıdır) özellikle “mutsuz ailede” yaşayan çocuklarda mutlu aile kavramı oluşturabilir.

11) Bireysel ve toplumsal şiddet anlatımlarından, kolay yaşama (başkalarının sırtından, piyangodan para kazanma), hayalperestlik, cinayet ve intihar eğilimlerini besleyen ifadelerden özelikle kaçınılmalıdır. 

12) Cinsiyet duygularını tahrip ve tahrik edici, örneğin; bizi leylekler getirdi gibi yanlış bilgiler verilmemelidir. 

13) Yazgı, alınyazısı, tutuculuk gibi insanın mücadele gücünü bitirip kaderciliğe iten inanışlara yer verilmemelidir.

14) Milliyetçilik fikri ve milli değerler başkalarını aşağılamadan kazandırılmalıdır. Bu başka ulusları aşağılamadan, küçümsemeden, düşmanca anlatımlar kullanılmadan yapılmalıdır.

15) Erkek üstünlüğünün kabul gördüğü ataerkil kültürü yansıtan anlatımlara yer verilmemelidir.

16) Cinsel içerikli söz ve sözcüklere asla yer verilmemelidir.

17) Kör, topal, kambur, gerzek, aptal gibi fiziksel ve ruhsal engellileri horlayan anlatı ve tanımlamalar kullanılmamalıdır. 

18) Keçi, eşek, domuz, yılan, koyun, köpek gibi hayvan isimleri argo olarak kullanılmamalı, hayvanlar aşağılanmamalıdır.